Przejdź do menu głównego Przejdź do treści
Krajobraz Puszczy Kampinoskiej tworzą przede wszystkim wydmy i bagna. Obszar ten został ukształtowany ponad 20 tys. lat temu, w okresie ostatniego zlodowacenia. Wówczas lądolód skandynawski objął swym zasięgiem północną Polskę i zatrzymał się około 50 km na północny zachód od terenu dzisiejszej Puszczy Kampinoskiej. Tamując odpływ wód Prawisły na północ, utworzył wielki obszar pokryty jeziorami, na dnie których osadzały się żyzne iły i mułki. Wody wypływające spod topniejącego lądolodu oraz napływające z terenów południowej i wschodniej Polski znalazły ujście do Morza Północnego, tworząc szeroką na kilkanaście kilometrów pradolinę Warszawsko-Berlińską. Potężne masy wody Prawisły nanosiły na obszar pradoliny olbrzymie ilości piasków i żwirów.

Wydmy i bagna

Współcześnie najwyższe wydmy osiągają do 28 m wysokości względnej. Około 10 tys. lat temu Wisła ostatecznie przesunęła się na miejsce zbliżone do zajmowanego obecnie, natomiast w zabagnionych opuszczonych korytach zaczęły się tworzyć torfowiska niskie urozmaicone niewielkimi piaszczystymi i suche wyniesieniami, zwanymi grądami. W wyniku tych procesów powstały naprzemianległe dwa pasy bagienne i dwa pasy wydmowe.
Po ustąpieniu lądolodu Wisła ponownie zmieniła swój bieg, kierując się do Morza Bałtyckiego, a jej szerokość była zbliżona do dzisiejszej. Zmiany klimatu wywoływały przemieszczanie się koryta rzecznego i wcinanie we wcześniej naniesione osady. Na osuszonych tarasach rzecznych około 12 tys. lat temu wiatr uformował kompleksy parabolicznych wydm o czołach zwróconych na wschód, zaś ramionach wyciągniętych ku zachodowi i północnemu zachodowi. 
W wyniku działania wiatru południowe ramiona wydm połączyły się ze sobą, tworząc kilkukilometrowej długości piaszczyste wały. Pomiędzy wydmami utworzyły się zagłębienia, w których zbierała się woda. Po pewnym czasie wydmy opanowała roślinność, powstrzymała procesy eoliczne i utrwaliła ich kształty, a w niektórych zagłębieniach między wydmowych powstały torfowiska przejściowe i wysokie.